Nobelova nagrada za medicinu za 2017. godinu dodeljena je američkim naučnicima Džefriju Holu (Jeffrey Hall), Majklu Rosbašu (Michael Rosbash) i Majklu Jangu (Michael Young) za otkriće molekularnog mehanizma biološkog sata.
Nobelova fondacija saopštila je da su ti naučnici nagrađeni za to što su konačno odgonetnuli kako biljke, životinje i ljudi prilagođavaju biološki ritam rotaciji planete Zemlje.
“Život na Zemlјi prilagodio se rotaciji planete. Godinama već znamo da živa bića, uklјučujući lјude, imaju unutrašnji, biološki časovnik koji im pomaže da se prilagode uobičajenom dnevnom ritmu. Kako taj časovnik zapravo radi? Džefri Hol, Majkl Rosbaš i Majkl Jang uspeli su da zavire unutar biološkog časovnika i otkriju kako funkcioniše. Nјihova otkrića objašnjavaju kako bilјke, životinje i lјudi prilagođavaju svoj biološki ritam kako bi ga sinhronizovali sa Zemlјinom rotacijom”, saopštio je Nobelov komitet, a prenosi sajt Seecult.
Naučnici su koristili vinske mušice kao model da bi izolovali gene koji kontrolišu uobičajeni dnevni biološki ritam. Uočili su da taj gen kodira protein koji se tokom noći akumulira u ćeliji, a preko dana razgrađuje.
Njihovo istraživanje potvrdilo je da biološki sat radi po istom principu i u ćelijama drugih višećelijskih organizama, uklјučujući lјude.
Kako je navedeno, biološki sat, koji je adaptiran na različite faze dana, reguliše funkcije kao što su ponašanje, hormonski nivo, spavanje, temperatura tela i metabolizam.
Mehanizam koji su otkrili nagrađeni naučnici pomaže i da se objasne pitanja u vezi sa posledicama putovanja na duge relacije i kroz različite vremenske zone.
U vezi s tim ističu da je spavanje od vitalnog značaja za normalno funkcionisanje mozga. Nespavanje je povezano sa disfunkcijama kao što su depresija, bipolarni poremećaj, a utiče i na kognitivne funkcije, pamćenje i neke neurološke bolesti. Studije su pokazale i da je hronični nesklad između životnog stila i ritma koji diktira naš biološki sat, povezan sa povećanim rizikom za različite bolesti uključujući rak, poremećaje metabolizma i različita zapaljenja.
Nobelova nagrada za medicinu vredna je devet miliona švedskih kruna, odnosno 1,1 milion dolara.
Do sada je samo 12 žena dobilo Nobelovu nagradu za medicinu.
Najmlađi dobitnik imao je 32 godine – kanadski naučnik Frederik Banting (Frederick G. Banting), koji je 1923. godine nagrađen za otkriće insulina.
Izvor: BIZLife/Seecult/Fb Nobel Prize
Foto: FB Nobel Prize/Printscreen
