Prema rezultatima istraživanja EUROSTUDENT za Republiku Srbiju u saradnji sa Fondacijom Tempus i Erazmus plus predstavljeni su rezultati „Socijalne dimenzije visokog obrazovanja u Srbiji“.
Eurostudent je istraživanje koje se bavi socio-ekonomskim položajem studenata i obavlja se svake druge godine u Evropi. Prati se visina, ali i struktura troškova studentskog života. Podaci u istraživanju su prikupljani u periodu od februara do maja 2017. godine. Uzorkom je obuhvaćeno oko 6 100 studenata državnih i privatnih fakulteta.
Srbija je u ovom projektu učestvovala po drugi put pod pokroviteljstvom Beogradskog Univerziteta.
Kako se navodi u saopštenju, od ukupne studentske populacije u Srbiji, 56% studenata čine žene, dok 44% studenata čine muškarci. Izvan Beograda i Novog Sada studira svega 28% ukupnog broja studenata u Srbiji.
Prosečan student u Srbiji ima 23 godine i mesečno potroši na troškove studiranja i slobodnog vremena oko 34 000 dinara.
Srbija se svrstava među zemlje sa najmlađom studentskom populacijom. Poređenja radi, prosečan student u Austriji ima 26,7 godina, u Hrvatskoj 24 godine, u Mađarskoj 26,1 godinu.
Studenti u Srbiji su finansijski zavisni od svojih roditelja budući da prosečan student ne stiče prihod od sopstvenog rada. Polovina studenata živi sa roditeljima, 40% njih živi u iznajmljenim stanovima, dok je u studentskim domovima smešteno 10% studenata.
Nejednaki u šansama
Prema istraživanju Tempus fondacije u 2015. godini mlada osoba čiji roditelji imaju samo osnovno obrazovanje je imala 80 puta manje šanse da završi fakultet od osobe koja ima visoko obrazovane roditelje. Dok osoba čiji roditelji imaju završenu srednju školu ima oko 3,5 puta manje šanse za fakultetsku diplomu.
Rezultati istraživanja za Srbiju ukazuju da će socio-ekonomski status roditelja uglavnom određivati mogućnosti daljeg školovanja mladih tj. da će stepen samoreprodukcije biti sve više izražen s obzirom na finansijsku zavisnost studenata u Srbiji od porodice.
96% studenata u potpunosti zavisi od roditelja tokom perioda studiranja, jer 88% njihovih prihoda potiče od porodice.
Radno iskustvo tokom studija
24% studenata u Srbiji radi tokom studija. Postoje dva ključna problema pristupa mladih tržištu rada. Sa jedne strane, nedovoljna je fleksibilnost studijskih programa koji bi omogućili studentima da rade tokom semestra. Sa duge strane, struktura poslova na tržištu rada koja bi odgovarala studentima poput povremenih poslova ili poslova sa skraćenim radnim vremenom ili honorarnih poslova nedovoljno su zastupljena. Pa tako, 75,8% studenata nakon završenih studija nema radno iskustvo. Ovaj procenat je daleko veći od zemalja u Evropi.
Primera radi, u Austriji taj procenat se kreće oko 42,9%, dok je Hrvatskoj 65,6% studenata bez iskustva u svojoj struci.
Od ukupnog broja studenata u Srbiji koji su radno aktivni (24%): 2/3 njih, kaže da radi kako bi plaćalo tekuće troškove života, 40% je izjavilo da ne bi moglo da obezbedi studiranje bez prihoda od rada, dok je 27,5% studenata prinuđeno da radi da bi izdržavalo svoju porodicu.
Međutim, i pored toga što je polovina studenata naglasila da im je cilj sticanje radnog iskustva, nešto više ( tačnije 53,6%) smatra da posao koji rade tokom studija nije povezan sa smerom koji studiraju.
Sistem podrške studentima
Stručnjaci ističu da su dva ključna nedostatka sistema kredita i stipendija. Prvi je mali obuhvat, stipendiju ili kredit prima svega 16,7% studenata. Od čega 5,5 % studenata prima kredit.
Drugi nedostatak je neselektivnost. Iako se za obračun poena pri konkurisanju za dobijanje kredita uzima u obzir i socio-ekonomski status studenata, kako stručnjaci navode, studentski krediti ne obuhvataju sve one kojima su sredstva najpotrebnija. Glavni kriterijum je uspešnost studiranja.
Istraživanja pokazuju da ove mere ne koristi nijedna osoba čiji roditelji imaju osnovno obrazovanje, naspram 10% mladih čiji su roditelji visoko obrazovani, potvrđuju Monitoring i socijalne situacije u Srbiji (MONS).
Autor: Milica Mirkov